1. ÜNİTE: GÖKYÜZÜNDEKİ KOMŞULARIMIZ VE BİZ
1. Bölüm: Gökyüzündeki Komşumuz: Güneş
FB.5.1.1.1. Güneş’in yapısı ve dönme hareketi ile ilgili bilgileri kaydedebilme
a) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.
b) Belirlediği araçları kullanarak Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında bilgileri bulur.
c) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında bulduğu bilgileri doğrular.
ç) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder.
2. Bölüm: Gökyüzündeki Komşumuz: Ay
FB.5.1.2.1. Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili bilimsel çıkarım
yapabilme
a) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili nitelikleri tanımlar.
b) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili topladığı verileri kaydeder.
c) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili verileri değerlendirir.
FB.5.1.2.2. Ay’ın evrelerini temsil eden bilimsel model oluşturabilme
a) Ay’ın evrelerini temsil eden bir model önerir.
b) Ay’ın evrelerini temsil eden modelini yeni kanıtlara bağlı olarak geliştirir.
3. Bölüm: Dünya’mız ve Gökyüzündeki Komşularımız
FB.5.1.3.1. Güneş, Dünya ve Ay’ın birbirlerine göre hareketlerini ve hacimsel büyüklüklerini
temsil eden bilimsel model oluşturabilme
a) Güneş, Dünya ve Ay’ın birbirlerine göre hareketlerini ve büyüklüklerini temsil
eden bir model önerir.
b) Güneş, Dünya ve Ay’ın birbirlerine göre hareketlerini ve büyüklüklerini temsil
eden modelini yeni kanıtlara göre geliştirir.
2. ÜNİTE: KUVVETİ TANIYALIM
1. Bölüm: Kuvvet ve Kuvvetin Ölçülmesi
FB.5.2.1.1. Kuvveti büyüklüğü ile tanımlayabilme
a) Kuvvetin niteliklerini tanımlar.
b) Kuvvetin büyüklüğünü dinamometre ile ölçer.
c) Kuvvetin büyüklüğünü Newton (N) birimi ile tanımlar.
FB.5.2.1.2. Basit araç gereçler kullanarak bir dinamometre modeli tasarlayabilme
a) Basit araç gereçler kullanarak bir dinamometre modeli önerir.
b) Tasarladığı dinamometre modelini yeni kanıtlara göre geliştirir.
2. Bölüm: Kütle ve Ağırlık İlişkisi
FB.5.2.2.1. Kütleye etki eden yer çekimi kuvvetini ağırlık olarak tanımlayabilme
a) Kütle ve ağırlık kavramlarına ait nitelikleri tanımlar.
b) Dinamometre kullanarak ağırlık ölçümü yapar.
c) Ağırlığı bir kuvvet olarak tanımlar.
3. Bölüm: Sürtünme Kuvveti
FB.5.2.3.1. Sürtünme kuvvetinin çeşitli ortamlardaki etkilerine yönelik genelleme
yapabilme
a) Sürtünme kuvveti ile ilgili günlük yaşamdan ön bilgilerini kullanarak örüntü oluşturur.
b) Sürtünme kuvvetinin çeşitli ortamlardaki etkilerine yönelik genelleme yapar.
FB.5.2.3.2. Günlük yaşamda sürtünmeyi artırma veya azaltmaya yönelik bilimsel bir
model tasarlayabilme
a) Sürtünmeyi artıran ve azaltan durumları gözlemlemek için model önerir.
b) Sürtünmeyi artıran ve azaltan durumlara ilişkin gözlemleri sonucunda modelini
geliştirir.
3. ÜNİTE: CANLILARIN YAPISINA YOLCULUK
1. Bölüm: Hücre ve Organelleri
FB.5.3.1.1. Bitki ve hayvan hücrelerini temel kısımları ve özellikleri açısından
karşılaştırabilme
a) Bitki ve hayvan hücrelerinin özelliklerini belirler.
b) Bitki ve hayvan hücrelerinin benzer özelliklerini listeler.
c) Bitki ve hayvan hücrelerinin farklı özelliklerini listeler.
FB.5.3.1.2. Hücre-doku-organ-sistem-organizma kavramlarını yapılandırabilme
a) Hücre-doku-organ-sistem-organizma kavramlarına ilişkin hiyerarşik ilişkileri
ortaya koyar.
b) Hücre-doku-organ-sistem-organizma kavramlarına ilişkin elde ettiği bilgileri
uyumlu bir bütün olarak ortaya koyar.
2. Bölüm: Destek ve Hareket Sistemi
FB.5.3.2.1. Destek ve hareket sistemine ait yapıları sınıflandırabilme
a) Destek ve hareket sistemine ait yapıların niteliklerini tanımlar.
b) Destek ve hareket sistemine ait yapıları niteliklerine göre ayrıştırır.
c) Destek ve hareket sistemine ait yapıları gruplandırır.
ç) Destek ve hareket sistemine ait yapıları etiketler.
FB.5.3.2.2. Destek ve hareket sisteminin sağlığı için yapılması gerekenler konusunda bilgi
toplayabilme
a) Destek ve hareket sisteminin sağlığı ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı
araçları belirler.
b) Belirlediği araçları kullanarak destek ve hareket sisteminin sağlığı hakkında bilgiler bulur.
c) Destek ve hareket sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri doğrular.
ç) Ulaştığı bilgileri kaydeder.
4. ÜNİTE: IŞIĞIN MADDE İLE ETKİLEŞİMİ
1. Bölüm: Işığın Yayılması
FB.5.4.1.1. Bir kaynaktan çıkan ışığın her yönde doğrusal bir yol izlediğini gözlem yoluyla
açıklayabilme
a) Bir kaynaktan çıkan ışığın izlediği yolu gözlemleyerek niteliklerini tanımlar.
b) Gözlemleri sonucunda ışığın izlediği yola ilişkin elde edilen verileri kaydeder.
c) Işığın her yönde doğrusal bir yol izlediğini açıklar.
2. Bölüm: Işığın Madde İle Etkileşimi
FB.5.4.2.1. Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırabilme
a) Maddelerin ışığı geçirme durumlarına göre niteliklerini belirler.
b) Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre ayrıştırır.
c) Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre gruplandırır.
ç) Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre etiketler.
3. Bölüm: Tam Gölgenin Oluşumu
FB.5.4.3.1. Tam gölgeyi gözlemleyerek açıklayabilme
a) Tam gölgenin nitelikleri tanımlar.
b) Tam gölgeye ait elde ettiği verileri kaydeder.
c) Tam gölgeyi etkileyen değişkenleri açıklar.
5. ÜNİTE: MADDENİN DOĞASI
1. Bölüm: Maddenin Tanecikli Yapısı
FB.5.5.1.1. Maddeleri tanecikli, boşluklu ve hareketli yapısına göre sınıflandırabilme
a) Maddelerin tanecikli, boşluklu ve hareketli yapısının niteliklerini belirler.
b) Maddeleri tanecikli, boşluklu ve hareketli yapısına göre ayrıştırır.
c) Maddeleri tanecikli, boşluklu ve hareketli yapısına göre katı, sıvı ve gaz olarak
gruplandırır.
ç) Maddeleri tanecikli, boşluklu ve hareketli yapılarına göre farklı gruplar altında
etiketler.
2. Bölüm: Isı ve Sıcaklık
FB.5.5.2.1. Isı ve sıcaklık kavramlarını karşılaştırabilme
a) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerini belirler.
b) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerine ilişkin benzerlikleri listeler.
c) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerine ilişkin farklılıkları listeler.
FB.5.5.2.2. Sıcaklığı farklı olan sıvıların karıştırılması sonucu ısı alışverişi olduğuna yönelik
bilimsel çıkarım yapabilme
a) Farklı sıcaklıklardaki sıvılar arasında ısı alışverişi olduğunu tanımlar.
b) Sıvıların karıştırılmadan önceki ve sonraki sıcaklıklarını kaydeder.
c) Karıştırılan sıvılar arasında ısı alışverişi olduğunu değerlendirir.
3. Bölüm: Maddenin Hâl Değişimi
FB.5.5.3.1. Maddenin ısı etkisiyle hâl değiştirebileceğini bilimsel gözleme dayalı tahmin
edebilme
a) Maddenin ısı etkisiyle hâl değiştirebileceğine ilişkin ön bilgi ve deneyimlerine dayalı önerme oluşturur.
b) Gözleme dayalı olan ve olmayan önermeleri karşılaştırır.
c) Maddenin ısı etkisiyle hâl değiştirebileceğini temellendirebilmek için gözlem verilerinden sonuç çıkarır.
ç) Gözlemlenmemiş duruma ilişkin tahminde bulunur.
d) Tahminlerinin geçerliğini sorgular.
4. Bölüm: Madde ve Isı
FB.5.5.4.1. Maddeleri ısı iletimi bakımından sınıflandırabilme
a) Maddeleri ısı iletimi bakımından belirler.
b) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak ayrıştırır.
c) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak gruplandırır.
ç) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak etiketler.
FB.5.5.4.2. Isı yalıtımını gösteren model oluşturabilme
a) Isı yalıtımı ile ilgili model önerir.
b) Yeni kanıtlarla modeli yeniler.
6. ÜNİTE: YAŞAMIMIZDAKİ ELEKTRİK
1. Bölüm: Devre Elemanlarının Sembollerle Gösterimi ve Devre Şemaları
FB.5.6.1.1. Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini sınıflandırabilme
a) Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini belirler.
b) Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini niteliklerine göre ayrıştırır.
c) Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini gruplandırır.
ç) Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini niteliklerine göre etiketler.
FB.5.6.1.2. Şemasını çizdiği elektrik devresine uygun deney yapabilme
a) Çizdiği elektrik devresine uygun deney düzeneği tasarlar.
b) Deneyle ilgili topladığı verilerin analizini yapar.
2. Bölüm: Basit Bir Elektrik Devresinde Ampul Parlaklığını Etkileyen Değişkenler
FB.5.6.2.1. Bir elektrik devresindeki ampul parlaklığını etkileyen değişkenlerin neler
olduğuna ilişkin hipotez oluşturabilme
a) Elektrik devrelerindeki ampul parlaklığını etkileyen değişkenleri tanımlar.
b) Pil ve ampul sayısını değiştirerek ampul parlaklığındaki değişimi neden-sonuç
ilişkisi bağlamında belirler.
c) Ampul parlaklığındaki bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenleri belirler.
ç) Bağımsız değişken olarak pil sayısı ve ampul sayısını kontrol eder.
d) Farklı elektrik devreleri üzerinden ampul parlaklığının pil sayısı ve ampul sayısına bağlı olarak değiştiğine yönelik önermelerde bulunur.
7. ÜNİTE: SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM VE GERİ DÖNÜŞÜM
1. Bölüm Evsel Atıklar ve Geri Dönüşüm
FB.5.7.1.1. Evsel atıklarda geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen maddeleri
sınıflandırabilme
a) Evsel atıkların niteliklerini tanımlar.
b) Evsel atıkları geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen olarak ayrıştırır.
c) Evsel atıkları geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen olarak gruplandırır.
ç) Evsel atıkları geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen olarak etiketler.
FB.5.7.1.2. Kaynakların etkili kullanımı konusunda geri dönüşümün önemli olduğuna
yönelik bilimsel çıkarımda bulunabilme
a) Kaynakların etkili kullanımı ve geri dönüşüme ait nitelikleri tanımlar.
b) Kaynakların etkili kullanımı konusunda geri dönüşümün önemine ilişkin topladığı
verileri kaydeder.
c) Kaynakların etkili kullanımı konusunda geri dönüşümün önemine ilişkin verileri
değerlendirir.
FB.5.7.1.3. Yakın çevresinde atık yönetiminin uygulanabilirliğine ilişkin deneyimlerini
yansıtabilme
a) Yakın çevresinde atık yönetimine ilişkin deneyimlerini gözden geçirir.
b) Yakın çevresinde atık yönetimine ilişkin deneyimlerine dayalı çıkarım yapar.
c) Yakın çevresinde atık yönetimine ilişkin ulaşılan çıkarımları değerlendirir.